W Krakowie trwają prace konserwatorskie nad restauracją kolekcji portretów benedyktynek ormiańskich ze Lwowa, które znajdowały się w posiadaniu klasztoru benedyktynek łacińskich pod wezwaniem św. Józefa w Wołowie na Śląsku i zostały podarowane Fundacji Kultury i Dziedzictwa Ormian Polskich w Warszawie. Prace prowadzi p. Jolanta Pollesch, kierownik Działu Konserwacji Muzeum Uniwersytetu Jagiellońskiego. Pierwsze wizerunki ksień, do niedawna spękane, z wieloma ubytkami, zaczernione i zabrudzone, już odzyskały dawny kolor, blask i kształt. Są cennym zabytkiem dziedzictwa kulturowego Ormian polskich.
Tak je scharakteryzował wybitny polski historyk kultury ze Lwowa, Mieczysław Gębarowicz: „są godnym odpowiednikiem galerii arcybiskupów [ormiańskich], przeważnie nieznanego choć nie podrzędnego pędzla, nie są na ogół pozbawione wartości artystycznej, a dzięki charakterystycznemu ujęciu posiadają nieraz sporo siły wyrazu”. Podczas gdy wspomniana galeria portretów arcybiskupów ormiańskokatolickich pozostała po drugiej wojnie światowej w zbiorach lwowskich, podobizny zakonnic trafiły do Polski. Ich renowacja to obecnie jeden z ważniejszych projektów Fundacji Kultury i Dziedzictwa Ormian Polskich.
Równolegle prowadzone są poszukiwania archiwalne i kwerendy biblioteczne dla poznania życiowych przypadków prezentowanych na portretach zakonnic, oraz dziejów ich rządów we lwowskim klasztorze. Każda z nich otrzyma biogram w planowanej przez nasz Ośrodek Encyklopedii Ormian polskich. Po ukończeniu konserwacji obrazy prezentowane będą na dwóch wystawach, najpierw w Krakowie, a następnie w Warszawie. Ma im towarzyszyć katalog.
Dzięki uprzejmości pani Pollesch prezentujemy obok jeden z odnowionych już porterów. Przedstawia Ludgardę Kolumbę Nedyjównę (Nedej, Nadej). Urodzona w Horodence, była córką Deodata i Hripsime. 14 stycznia 1758 roku ochrzcił ją jako Mariannę Annę ks. Łazarz Kirkorowicz, wikariusz parafii horodeńskiej, a chrzestną była Szyren Torosowa. Do nowicjatu wstąpiła 13 grudnia 1772 roku, a więc gdy Lwów po pierwszym rozbiorze Polski już od trzech miesięcy znajdował się pod panowaniem austriackie. Śluby złożyła 22 listopada 1778 roku. Od roku 1790 była nauczycielką w szkole „panieńskiej”, prowadzonej przez klasztor. Ksienią – ósmą z kolei – obrana została w roku 1827 i była nią do śmierci 6 grudnia 1835 roku, Jej rządy przypadły na czasy odgórnych regulacji biurokratycznych, zarządzanych z Wiednia, które komplikowały prowadzenie szkoły dla dziewcząt, cieszącej się i bez nich świetnią opinią wśród rodzin w Galicji. (S. Barącz, Żywoty sławnych Ormian w Polsce, Lwów 1856, s. 469-470, 475; W. Chotkowski, Historya polityczna dawnych klasztorów panieńskich w Galicyi. 1773-1848, Kraków 1905, s. 255-256; M. Borkowska, Leksykon zakonnic polskich epoki przedrozbiorowej: Wielkie Księstwo Litewskie i Ziemie Ruskie Korony Polskiej, Warszawa 2004, s. 254; http://www.archiwum.ormianie.pl/archiwumk.php?strona=29).
O historii kolekcji pisze Andrzej A. Zięba w artykule
Kobiety z pastorałami: historia portretów ormiańskich benedyktynek,
„Awedis”, 2017, nr 31, s. 7.