Miło nam poinformować, że nasz Ośrodek uzyskał grant badawczy w konkursie Narodowego Programu Rozwoju Humanistyki, na realizację projektu naukowego pt.: Ormianie kresowi na Śląsku po 1945 roku. Celem naszego przedsięwzięcia jest udokumentowanie przesiedlenia Ormian polskich po 1945 roku z dawnych Kresów na Śląsk, w nowe granice państwa polskiego, oraz opis prób reaktywacji tej wspólnoty etnicznej w nowej rzeczywistości społecznej i politycznej. Zamierzamy zgromadzić i usystematyzować wiedzę na temat materialnych i niematerialnych śladów tego procesu w postaci źródeł archiwalnych, artykułów prasowych, pamiętników, wspomnień, pamiątek ikonograficznych (fotografii, rysunków, wykresów genealogicznych), a także artefaktów kultury materialnej – np. elementów wyposażenia domów i świątyń, które były przewożone przez ekspatriantów do nowych miejsc pobytu. Planujemy też zgromadzić świadectwa historii mówionej, dokonując nagrań rozmów z uczestnikami przesiedleń oraz ich potomkami. Ważne miejsce w projekcie zajmą również artefakty kultury niematerialnej, takie jak np. nagrania muzyczne, pieśni, kolędy, bajki, opowieści, środowiskowe obrzędy, zwyczaje kulinarne bliskie tradycji Ormian polskich, które w sposób bezpośredni lub pośredni zaszczepione zostały w nowych środowiskach społecznych – i w pamięci społecznej przechowywane są do dzisiaj.
Ideą naszego projektu naukowego jest próba uchwycenia dwoistego doświadczenia Ormian polskich: z jednej strony gwałtownego wyrwania z zamieszkiwanych od pokoleń miast i majątków kresowych, z drugiej – zakorzenienia się w nowej, śląskiej „ojczyźnie”. Proces ten, jak dotąd, nie był przedmiotem szczegółowych studiów.
W wyniku naszych prac powstanie archiwum cyfrowe, w którym zamieścimy pozyskane w czasie badań materiały. Zasób ten będzie dostępny dla zainteresowanych odbiorców w formie repozytorium cyfrowego zdeponowanego w naszym Ośrodku. Planujemy także przygotować publikację, która będzie stanowiła inwentarz po pozyskanej kolekcji, a ponadto będzie zawierała wstępne opracowanie naukowe zgromadzonego materiału i jego usytuowanie w konkretnym kontekście historycznym i kulturowym.
Zespół badawczy, pod kierownictwem dr. Franciszka Wasyla, składa się z badaczy i działaczy środowiskowych z uznanym dorobkiem naukowym i popularyzatorskim. Są to: prof. Bożena Muszkalska (etnomuzykolożka), Romana Obrocka (działaczka środowiska ormiańskiego na Śląsku), Anna Łoś (redaktor Radia Kraków, autorka audycji o tematyce etnicznej) oraz historycy – dr Tomasz Krzyżowski i dr Andrzej Gliński.
Przedstawienie efektów naszych prac planujemy na 2027 rok.