Nasz kolejny rozmówca w ramach serii spotkań pt. „Moja Armenia, moi Ormianie”, urodził się w 1956 roku w Krakowie jako Tadeusz Zaleski. Jego rodzicami byli Jan Zaleski (1926–1981), Polak, filolog z wykształcenia, oraz Teresa z domu Isakowicz (1933–2011) polska Ormianka, polonistka. Jest spokrewniony z przedostatnim arcybiskupem ormiańskokatolickim Lwowa, wybitnym kaznodzieją i filantropem Izaakiem Mikołajem Isakowiczem (jest praprawnukiem brata arcybiskupa). Bliźniacza siostra matki wstąpiła do zgromadzenia Sióstr Franciszkanek Służebnic Krzyża i jako s. Miriam Isakowicz pracowała w dziełach pobożnych i charytatywnych w Polsce i na Ukrainie.
Po ukończeniu szkoły średniej Tadeusz Zaleski wstąpił do Wyższego Seminarium Duchownego w Krakowie. W 1975 roku, już jako kleryk, został powołany przez władze komunistyczne do odbycia służby wojskowej, co stanowiło rodzaj represji. Pod koniec lat 70., będąc w seminarium, współredagował podziemne pismo „Krzyż Nowohucki” oraz działał w Studenckim Komitecie Solidarności. W 1977 roku debiutował jako poeta na łamach „Tygodnika Powszechnego” (nie należy mylić ze współczesnym czasopismem posługującym się tym samym tytułem). Od 1980 roku zaangażował się w działalność NSZZ „Solidarność”, był represjonowany przez Służbę Bezpieczeństwa PRL, został dwukrotnie ciężko pobity przez jej funkcjonariuszy. Te prześladowania stały się kanwą filmu Macieja Gawlikowskiego pt. „Zastraszyć księdza” (2006). Jednocześnie zaangażował się w działalność dobroczynną i pomoc niepełnosprawnym. W 1987 roku współzakładał Fundację im. św. Brata Alberta, zajmującą się pomocą osobom upośledzonym, i prowadzącą schronisko w podkrakowskich Radwanowicach. Obecnie jest prezesem Fundacji.
W 1983 roku otrzymał święcenia kapłańskie i skierowany został na studia do Papieskiego Kolegium Ormiańskiego w Rzymie. Jednak władze komunistyczne trzykrotnie odmówiły mu paszportu ze względu na współpracę z podziemną „Solidarnością”. Dopiero w roku mógł odbyć studia w Papieskim Kolegium Ormiańskim w Rzymie. Po nich został mianowany przez ówczesnego ordynariusza wiernych obrządku ormiańskiego w Polsce, kardynała Józefa Glempa, duszpasterzem Ormian w archidiecezji krakowskiej. W latach 2002–2009 był duszpasterzem Ormian w Polsce Południowej, a od roku 2009 do 2017 – proboszczem ormiańskokatolickiej parafii południowej pw. św. Grzegorza Oświeciciela z siedzibą w kościele Trójcy Świętej w Gliwicach. Wtedy używał już podwójnego nazwiska: Isakowicz-Zaleski, co świadczyło o silnej identyfikacji z tradycją i kulturą Ormian polskich.
Ks. Isakowicz-Zaleski to aktywny działacz środowiska ormiańskiego, popularyzator wiedzy o historii i kulturze Ormian, zwłaszcza Kościoła katolickiego obrządku ormiańskiego. Na ten temat opublikował cenne opracowania historyczne (m. in. Słownik biograficzny księży ormiańskich i pochodzenia ormiańskiego w Polsce w latach 1750–2000, oraz Arcybiskup ormiański Izaak Mikołaj Isakowicz „Złotousty”: duszpasterz, społecznik i patriota 1824–1901). Był inicjatorem zbliżenia między tzw. starą (o korzeniach nieraz kilkuwiekowych) i nową (datującą się od lat 80. XX wieku) migracjami ormiańskimi. Jest też niestrudzonym orędownikiem sprawy upamiętnienia ofiar ludobójstwa Ormian, zarówno tego szeroko znanego, które miało miejsce w 1915 roku w Imperium Osmańskim, jak też tego, które w latach okupacji niemieckiej dotknęło polskich Ormian z rąk ukraińskich nacjonalistów (pisał o tym m. in. w książce: Przemilczane ludobójstwo na Kresach). Ks. Isakowicz-Zaleski wielokrotnie brał udział w audycjach radiowych i telewizyjnych, w których przedstawiał historię narodu i Kościoła ormiańskiego oraz problemy polskich Ormian. W latach 2009–2014 pełnił funkcję przedstawiciela mniejszości ormiańskiej w Komisji Wspólnej Rządu i Mniejszości Narodowych i Etnicznych.
Rozmowa z ks. Tadeuszem Isakowiczem-Zaleskim zostanie wyemitowana na kanale YouTube w ostatni poniedziałek maja, tj 31 tego miesiąca, o godzinie 17. Serdecznie zapraszamy!