Niespodziewanie, 8 kwietnia 2021 roku, doszła nas smutna wieść o śmierci dr. Stanisława Dziedzica, historyka literatury, publicysty, animatora kultury, wielce zasłużonego dla Krakowa jako wieloletni (od 2004) dyrektor Wydziału Kultury i Dziedzictwa Narodowego Urzędu Miasta Krakowa, a następnie (od 2017) dyrektor Biblioteki Kraków. Był dziennikarzem, pedagogiem uniwersyteckim, niezwykle aktywnym uczestnikiem życia naukowego oraz autorem wielu publikacji.Jeden z głównych tematów, które w nich poruszał, stanowiła kultura dawnych polskich Kresów Wschodnich. Ostatni zbiór esejów literacko-historycznych, jakie przygotował tuż przez śmiercią, był właśnie jej poświęcony. Zatytułował go wymownie: Kresy wciąż bliskie. Zamierzał w tomie tym zamieścić opowieści o krzemienieckim liceum, lwowskich madonnach, ormiańskim i polskim świecie starodawnej lwowskiej katedry, klasztorze karmelitów w Berdyczowie, sanktuarium dominikańskim w Podkamieniu, arcybiskupie Józefie Bilczewskim i architekcie Janie Sas Zubrzyckim.

Ormianie polscy byli jedną z pasji badawczych i popularyzatorskich Stanisława Dziedzica. Wspierał imprezy Ormiańskiego Towarzystwa Kulturalnego, zorganizował w Krakowie konferencję naukową i wystawę poświęconą wkładowi polskich Ormian w niepodległość Polski (9-10 października 2018). Spośród ponad tysiąca dwustu swoich publikacji poświęcił ich dziejom następujące:

Czas próby i nadziei. O zabiegach unijnych w Kościele ormiańskim na ziemiach Rzeczypospolitej, w: Unia brzeska, geneza, dzieje i konsekwencje w kulturze narodów słowiańskich, red. R. Łużny, F. Ziejka i A. Kępiński, Kraków 1994;

Tendencje unijne Ormian polskich, w: Materiały z konferencji naukowej „Kijów- Brześć – Rzym. Tendencje unijne i ich kulturowo-religijne konsekwencje przed i po 1596 roku”, „Krakowskie Zeszyty Ukrainoznawcze”, 1997;

Czas próby i determinacji. O utrwalaniu unii polskiego Kościoła ormiańskiego ze Stolicą Apostolską, w: Lwów: miasto – społeczeństwo – kultura, 2, Kraków 1998;

Karol Bołoz Antoniewicz, w: Historia literatury polskiej w dziesięciu tomach, 5/2, Romantyzm, red. A. Skoczek, Bochnia–Kraków–Warszawa 2006;

Arcybiskup Józef Teodorowicz a sprawa niepodległości Polski, w: Polscy Ormianie w drodze do niepodległej Polski, red. S. Dziedzic i J. Paluch, Kraków 2018;

Józef Teodorowicz: “Katedrę tę dźwigałem”. Ormiański i polski świat starodawnej lwowskiej świątyni, „Hybryda”, 2019, nr 34;

Józef Teodorowicz: “Katedrę tę dźwigałem”. Ormiański i polski świat starodawnej lwowskiej świątyni, „Rocznik Kresowy”, 2019, nr 5 z. 1;

Polscy Ormianie w drodze do niepodległej Polski, „Rocznik Biblioteki Kraków”, 2I, 2018, nr 2l

O wystawie „Tryptyk Armenii”, w: Pasje życia. Dokumentacje jubileuszu Janusza Trzebiatowskiego, oprac. F. Nawratil, Kraków 2007;

Ziemia trudnych podziałów, w: Tryptyk Armenii. Ołtarz – Pieśń – Z ręki Boga. Katedra 2017- 2018, red. T. Skoczek, Warszawa 2019;

Ziemia trudnych podziałów, w: Tryptyk Armenii. Katalog wystawy obrazów Janusza Trzebiatowskiego, red. T. Skoczek, Warszawa 2019;

“Katedry” ormiańskie Janusza Trzebiatowskiego w Lublinie, „Nestor. Czasopismo Artystyczne”, 2020, nr 2 (52);

Katedry Trzebiatowskiego w Lublinie, „Hybryda”, 2020, nr 36;

“Katedry” ormiańskie Janusza Trzebiatowskiego w Lublinie, „Lublin”, 2020, nr 2 (100);

Aktorka odeszła. Wspomnienie o Ewie Sztolcman-Kotlarczyk, „Gazeta Krakowska”, 2001, nr 216;

Zmarł Stanisław Czecz, „Kraków”, 2013, nr 3 (101).

Back to top