Po dłużej przerwie spowodowanej regulacjami antypandemicznymi powróciliśmy do organizowania comiesięcznych seminariów Ośrodka Badań nad Kulturą Ormiańską w Polsce. Tym razem tematem głównym było zagadnienie przydatności badawczej wydanego ostatnio ważnego źródła do dziejów Ormian we Lwowie – Jasachy gminy Ormian lwowskich za lata 1598-1638 w języku ormiańsko-kipczackim w opracowaniu Krzysztofa Stopki. Publikacja ta ukazała się jako tom 2 serii „Pomniki dziejowe Ormian polskich”. Wydawcą jest Księgarnia Akademicka w Krakowie, a edytorem serii – Fundacja Kultury i Dziedzictwa Ormian Polskich w Warszawie. 

Prof. Stopka omówił wartość poznawczą źródła, akcentując jego znaczenie dla poznania struktury majątkowo-społecznej i organizacji gminy lwowskiej. Jasachy (spisy podatkowe) obrazują stosunki wewnętrzne w społeczności ormiańskiej, więź rodzinną i drogi awansu majątkowego. Pokazują też powiązania ekonomiczne Ormian lwowskich z innymi ośrodkami osadnictwa ormiańskiego w regionie oraz ich relacje z życiem publicznym państwa polskiego. Wyłania się z nich obraz finansowania spraw ważnych dla społeczności, zarówno ekstraordynaryjnych (np. batalia na tle unii kościelnej), jak też regularnych (szkolnictwo, opieka nad świątyniami, zarząd majątkiem gminnym, powinności na rzecz państwa). Są też nieocenionym źródłem dla poznania imiennictwa ormiańskiego, gdyż zawierają autentyczne i używane na co dzień imiona, nazwiska oraz przydomki w ilości nieporównywalnej do danych poprzednio użytkowanych przez językoznawców analizujących onomastykę Ormian polskich. Korygują ponadto dotychczasowe wnioski w tym względzie, formułowane na podstawie przekazów historiograficznych, w których oryginalne imiennictwo zastępowane było przez formy właściwe dla języka badaczy. Jasachy pozwalają też lepiej poznać genealogie rodów ormiańskich we Lwowie na przełomie XVI i XVII wieku, czyli w dobie kształtowania się rodzin, istniejących nieraz aż do dziś. Korzystanie z wydawnictwa znacząco ułatwia indeks osób. Zostały w nim zidentyfikowane i zespolone postaci wykazywane w jasachach pod rozmaitymi określeniami, odnoszącymi się do ich pozycji w rodzinie (np. zięć, szwagier, żona, wdowa), społeczności (np. jerespochan, wójt), państwie (np. czopowy, czyli poborca podatku czopowego), przezwisk (osobistych lub rodowych), różnie zapisywanych imion (wiele zdrobnień), wreszcie formalnych nazwisk.

W drugiej części seminarium obecny był gość, dr Vahram Mkhitaryan, reżyser i fotograf, wykładowca Akademii Sztuk Pięknych w Gdańsku, twórca m.in. dokumentu krótkometrażowego pt. „Pieśń pasterza” oraz krótkometrażowego filmu fabularnego pt. „Mleczny brat”. Oba filmy były wielokrotnie nagradzane na festiwalach w Polsce i zagranicą. Dr Mkhitaryan filmował w Krakowie materiał przeznaczony do nowego projektu, który dotyczyć będzie losów Ewangeliarza ze Skewry.

Back to top