Ze smutkiem informujemy o śmierci profesora George’a Bournoutiana, członka Rady Ośrodka Badań nad Kulturą Ormiańską w Polsce. Profesor, wraz z małżonką, był naszym gościem podczas inauguracji prac Ośrodka i doradcą w prowadzonych przez nas projektach badawczych. Była to druga wizyta w Krakowie, po tej w 2018 roku, gdy wziął udział w konferencji pt. „Polscy Ormianie w drodze do niepodległej Polski”, zorganizowanej przez Bibliotekę Kraków. Jej pokłosiem była publikacja książkowa pod tym samym tytułem, zawierająca artykuł Profesora pt. Powstanie współczesnego państwa armeńskiego. Wspólnie planowaliśmy dalszą współpracę. Jego odejście jest dla nas i dla całej armenistyki światowej wielką stratą.
Świetne opanowanie wielojęzycznych źródeł historycznych czyniło z profesora Bournoutiana wybitnego znawcę wielu zagadnień, zwłaszcza dziejów Ormian w Persji, Rosji, Imperium Osmańskim i Polsce, stosunków rosyjsko-perskich, konfliktów na Kaukazie. Od 1964 roku mieszkał i pracował w Stanach Zjednoczonych. Wykładał historię Iranu na University of California Los Angeles, historię Armenii na Columbia University, Tufts University, New York University, Rutgers University, University of Connecticut, Ramapo College i Glendale Community College oraz historię Rosji i Związku Sowieckiego w Iona College. Był również współredaktorem Encyclopaedia Iranica. Zawsze wytrwale walczył o prawdę historyczną. Z jego licznych prac wymienić trzeba: From the Kur to the Aras. A military History of Russia’s Move into the South Caucasus and First Russo-Iranian War, 1801-1813 (2021), The 1823 Russian Survey of the Karabagh Province. A Primary Source on the Demography and Economy of Karabagh in the First Half of the 19th Century (2011), Armenians and Russia: A Documentary Record (1626-1796) (2001), Russia and the Armenians of Transcaucasia: A Documentary Record (1797-1889) (1998), A Brief History of the Aghuank Region (1998), The Khanate of Erevan under Qajar Rule, 1795-1828 (1992). Przetłumaczył też na język angielski i wydał z krytycznym komentarzem kroniki Abrahama z Krety i Arakela z Tebryzu oraz zapiski podróżne Symeona z Polski (Lehacego).
Związki Profesora z Polską miały charakter rodzinny. Polska matka, która do Iranu – miejsca urodzin Profesora – trafiła w latach drugiej wojny światowej wraz z armią generała Władysława Andersa, pierwsze lata powojenne spędzone w Polsce, gdzie jego ormiański ojciec pracował przy odbudowie zniszczonej przez Niemców Warszawy, znajomość polskiej kultury nabyta za młodu dzięki działalności kulturalnej polskiej ambasady w Teheranie – wszystko to złożyło się na jego identyfikację ze współczesną Polską. Bardzo chciał uzyskać polskie obywatelstwo. Niestety, mimo usilnych starań podjętych przez nasz Ośrodek w Kancelarii Prezydenta RP, sprawy tej nie udało się na czas przeprowadzić. Profesorowi Bournoutianowi poświęcimy jeden z odcinków naszej serii odczytowej „Moja Armenia, moi Ormianie”, a także artykuł biograficzny w kolejnym, dziewiątym, roczniku czasopisma „Lehahayer”. Chcielibyśmy przybliżyć polskiemu czytelnikowi jego wizję dziejów Armenii, tłumacząc pracę A Concise History of the Armenian People, która do roku 2018 miała już siedem wydań w Stanach Zjednoczonych, stała się tam podręcznikiem akademickim, a także została przetłumaczona na języki ormiański, hiszpański i rosyjski.
Rodzinie Profesora składamy wyrazy współczucia.
TER WOGHORMIA
ՏԷՐ ՈՂՈՐՄԵԱ