W Warszawie zmarł profesor Edward Tryjarski, nestor polskich orientalistów.  To kolejna bolesna strata armenistyki światowej i polskiej, jaka zdarzyła się w ostatnich dniach. Profesor Tryjarski od dziesięcioleci był obecny w życiu diaspory ormiańskiej w Warszawie, blisko współpracował z Kołem Zainteresowań Kulturą Ormian przy Polskim Towarzystwie Ludoznawczym, a następnie z Fundacją Kultury i Dziedzictwa Ormian Polskich, zaś badawczym efektem tych warszawskich kontaktów i przyjaźni ormiańskich była książka Ormianie w Warszawie: materiały do dziejów (2001). Wspierał też rozwój krakowskiego środowiska armenologicznego, aż po utworzenie Ośrodka Badań nad Kulturą Ormiańską. Wraz z nami współtworzył serię źródłową Pomniki dziejowe Ormian polskich, wydając w niej tom pod tytułem Zapisy sądu duchownego Ormian miasta Lwowa za lata 1564-1608 w języku ormiańsko-kipczackim (2017), który stanowił kontynuacje jego wcześniejszej inicjatywy edytorskiej – Zapisy sądu duchownego Ormian miasta Lwowa za lata 1625-1630 w języku ormiańsko-kipczackim (2010). Jego artykuły drukowaliśmy w pierwszym tomie Biblioteki „Lehahayer” (Ocalone fragmenty glosariusza ormiańsko-kipczackiego ze Stanisławowa, w: Ormianie polscy. Kultura i dziedzictwo, 2016), oraz w naszym czasopiśmie (Dialogi z podręcznika gramatyki, teologii, filozofii i systematyki spisane przez Awedyka, XVII wiek, „Lehahayer”, 2, 2013), gdzie też recenzowane były jego prace. Żegnamy więc nie tylko uczonego, ale też przyjaciela i mentora.

Edward Tryjarski był absolwentem studiów prawniczych oraz turkologicznych. Te drugie odbył w Instytucie Orientalistycznym Uniwersytetu Warszawskiego. W 1961 roku uzyskał doktorat na podstawie rozprawy o etnolekcie kipczackim Ormian polskich. Swe badania prowadził w ramach Polskiej Akademii Nauk, najpierw w Zakładzie Orientalistyki (1953-1969), od 1970 roku w Instytucie Historii Kultury Materialnej (kolejna nazwa: Instytut Archeologii i Etnologii), gdzie był profesorem od 1974 roku aż do emerytury. W latach 1957–1976 pełnił funkcję sekretarza redakcji „Rocznika Orientalistycznego”, a następnie, aż do 2004 roku, jego redaktora naczelnego. Był członkiem wielu towarzystw akademickich, m.in. Société Asiatique, Fińskie Towarzystwo Orientalistyczne, Polskie Towarzystwo Orientalistyczne, Stała Międzynarodowa Konferencja Altaistyczna (PIAC), Komitet Studiów Orientalistycznych PAN (członek honorowy).

Tematyce etnolektu kipczacko-ormiańskiego poświęcił wiele publikacji – książek, artykułów, recenzji, edycji źródłowych, notatek bibliograficznych, raportów w różnych językach: angielskim, niemieckim, francuskim, rosyjskim, polskim, tureckim. Poza wcześniej już wspomnianymi, warto tu jeszcze wymienić monumentalny Dictionnaire arméno-kiptchak d’après trois manuscrits des collections viennoises (1-4, 1969–1972) oraz ArmenoKipchak Texts in the Alchemical Treatise by Andrzej Torosowicz (17th Century) (2005). Jego drobniejsze prace zebrane zostały w tomie pt. Armeno-Kipchak Studies (2017). Za zasługi dla badań nad kulturą ormiańską został odznaczony medalem Mesroba Masztoca, przyznawanym przez Matenadaran w Erewaniu.

Obszar badawczy prof. Tryjarskiego nie ograniczał się do tematyki ormiańskiej. Był autorem ponad 200 prac z zakresu filologii i językoznawstwa tureckiego. Badał pismo runiczne z Mongolii, dialekty tureckie w Rumunii i Bułgarii. kultury Protobułgarów, Pieczyngów, Kumanów, kontakty Polski z muzułmańskim Wschodem. O jego osiągnięciach naukowych informują szerzej artykuły biograficzne mu poświęcone: Księga  dla  uczczenia  siedemdziesięciolecia  Profesora  Edwarda  Tryjarskiego.  A  Volume  of  Studies  Dedicated  to  Professor  Edward  Tryjarski  on  His  Seventieth  Birthday, “Rocznik Orientalistyczny”, 49, 1994, 2, s. 7–35 (zawiera także bibliografię za lata 1951-1994); H. Jankowski,  Professor  Edward  Tryjarski, „Rocznik Orientalistyczny”, 57, 2005, 2, s. 5-7; Bibliography of Edward Tryjarski 1995–2004, oprac. M. M.  Dziekan, tamże, s. 9–17.

Back to top